احادیث در مورد نماز جماعت

علت نماز جماعت

عن الرضا - علیه السلام -:

انما جعلت الجماعة لئلا یکون الاخلاص و التوحید و الاسلام و العبادة لله الا ظاهرا مکشوفا مشهورا؛

نماز جماعت قرار داده شده است ، تا اخلاص و یگانگى و اسلام و عبادت براى خداوند آشکار، باز و ظاهر باشد.

(وسائل الشیعه ، ج 5، ص 372. بحارالانوار، ج 88، ص 12)

خوش گمانى به نمازگزار

قال الصادق - علیه السلام -:

من صلى خمس صلوات فى الیوم و اللیلة فى جماعة فظنوا به خیرا و اجیروا شهادته ؛

هر که پنج نماز شبانه روز را به جماعت مى خواند به او خوش گمان باشید و گواهى اش را بپذیرید.

(بحارالانوار، ج 88، ص 8. وسائل الشیعه ، ج 5، ص 371)

ثواب پشت سر عالم

قال رسول الله - صلى الله علیه وآله - :

من صلى خلف عالم فکانما صلى خلف رسول الله ؛

کسى که پشت سر عالم نماز به جا آورد، مانند کسى است که پشت سر پیغمبر خدا نماز خوانده است .

(بحارالانوار، ج 88، ص 119)

صف جهاد و صف جماعت

قال ابوالحسن موسى بن جعفر - علیه السلام -:

ان الصلوة فى الصف الاول کالجهاد فى سبیل الله - عز و جل - ؛

نماز خواندن در صف اول ، مانند جهاد در راه خداست .

(وسائل الشیعه ، ج 5، ص 387)

ثواب اقتدا به عالم

قال الصادق - علیه السلام -:

الصلاة خلف العالم بالف رکعة ؛

نماز در پشت سر یک عالم برابر هزار رکعت است .

(بحارالانوار، ج 88، ص 5)

صف اول جماعت

قال رسول الله - صلى الله علیه وآله - :

ان الله و ملئکته یصلون على الذین یصلون الصفوف الاول ؛

به حقیقت خداوند و فرشتگانش بر کسانى که صفهاى اول نماز جماعت را به هم پیوند مى دهند، درود مى فرستند.

(کنزالعمال ، ج 2، ص 623)

لبیک به اذان نماز

قال رسول الله - صلى الله علیه وآله -:

اذا سمعت الاذان فات ولو حبوا؛

هنگامى که اذان نماز را شنیدى ، هرچه سریعتر به مسجد بیا، گرچه سینه خیز باشد.

(کنزالعمال ، ج 7، ص 548)

امام جماعت

قال رسول الله - صلى الله علیه وآله -:

امام القوم وافدهم فقدموا فى صلاتکم افضلکم ؛

امام جماعت هرجمعى نماینده آن در پیشگاه خداوند مى باشد، پس براى امامت جماعت خود بهترینها را برگزینید.

(بحارالانوار، ج 88، ص 109)

عذاب دنیوى براى تارک نماز جماعت

قال الصادق - علیه السلام -:

ان قوما جلسوا عن حضور الجماعة فهم رسول الله - صلى الله علیه وآله - ان یشعل النار فى دورهم حتى خرجوا و حضروا الجماعة مع المسلمین ؛

عده اى در هنگام وقت نماز جماعت مى نشستند (و به نماز جماعت حاضر نمى شدند) پیامبر اسلام تصمیم گرفت که خانه هاى آنها راآتش بزند تا از منازلشان بیرون آمده و در جماعت مسلمین حاضر شوند.

(بحارالانوار، ج 88، ص 16)

نماز جماعت در صبح

قال رسول الله - صلى الله علیه وآله -:

لان اصلى الصبح فى جماعة احب الى من ان اصلى لیلتى حتى اصبح ؛

اگر نماز صبح را به جماعت بخوانم ، در نظرم محبوبتر از عبادت و شب زنده دارى تا صبح است .

(کنزالعمال ، ج 8، حدیث 22792)

آفات جدایى از جمعیت

قال رسول الله - صلى الله علیه وآله - :

من فارق جماعة المسلمین فقد خلع ربقة الاسلام من عنقه قیل : یا رسول الله و ما جماعة المسلمین ؟قال : جماعة اهل الحق و ان قلوا؛

کسى که از جمعیت مسلمان جدا شود، رشته اسلام را از گردنش باز نموده . از حضرت سؤ ال شد: منظور کدام جمعیت است ؟آن حضرت فرمود: مردم و اهل حق ، هرچند کم باشند.

(امالى شیخ صدوق ، ص 272)

فضیلت نماز جماعت

قال رسول الله - صلى الله علیه وآله - :

صلاة الرجل فى جماعة خیر من صلاته فى بیته اربعین سنة . قیل : یا رسول الله !صلوة یوم ؟ فقال : صلوة واحدة ؛

نماز خواندن انسان در جماعت بهتر است از نمازى که چهل سال در خانه خوانده شود. عرض کردند: یا رسول الله ! نماز یک روز؟ حضرت فرمود: بلکه یک نماز.

(وسائل الشیعه ، ج 5، ص 374)

اخطار پیامبر و ترک نماز جماعت

قال الصادق - علیه السلام -:

هم رسول الله - صلى الله علیه وآله - باحراق قوم فى منازلهم لایصلون بالجماعة ؛

حضرت پیغمبر (ص ) خواست خانه ها را بر قومى که در منازل خود نماز مى گزاردند و به جماعت حاضر نمى شدند، بسوزاند.

(لئالى الاخبار، ج 4، ص 205)

بى اعتنایى به نماز جماعت

عن ابى جعفر - علیه السلام - قال : قال على - علیه السلام -:

من سمع النداء فلم یجبه من غیر علة فلا صلاة له ؛

هرکس که صداى اذان جماعت را بشنود و بدون هیچ عذرى پاسخ ندهد، نماز ندارد (نمازش مقبول نیست ).

(وسائل الشیعه ، ج 5، ص 375)

برائت از آتش دوزخ و نفاق

قال رسول الله - صلى الله علیه وآله -:

من صلى اربعین یوما جماعة یدرک التکبیرة الاولى ، کتب له برائتان برائة من النار و برائة من النفاق ؛

کسى که نماز خود را با جماعت و با درک تکبیر اول نماز، چهل روز انجام دهد، خداوند دو برائت را براى او مقرر مى سازد:

1 - برائت از آتش دوزخ .

2 - برائت از نفاق .

(بحارالانوار، ج 88، ص 4)

ترک نمازجماعت

قال الباقر - علیه السلام -:

من ترک الجماعة رغبة عنها و عن جماعة المسلمین من غیر علة فلا صلاة له ؛

کسى که از روى بى میلى ، بدون عذر و علت نماز جماعت را که اجتماع مسلمانان است ترک کند، نمازى براى او نیست .

(امالى شیخ صدوق ، ص 290)

 نماز جماعت با هر دشوارى

قال رسول الله - صلى الله علیه وآله -:

الصلاة جماعة ولو على راءس زج ؛

در نماز جماعت شرکت نمایید، گرچه آن رابر سر آهن نوک نیزه و انجام دهید (یعنى هر قدر سخت و دشوار باشد، از حضور در جماعت دریغ نکنید).

(بحارالانوار، ج 88، ص 4)

رعایت حال ماءمومین

قال رسول الله - صلى الله علیه وآله -:

انى لاکون فى الصلوة فاسمع بکاء الصبى فاخفف مخافة ان اشق على امه ؛

من گاهى در حال نماز که هستم صداى گریه کودکى را مى شنوم و نماز را سبک و کوتاه مى کنم ، چرا که مى ترسم مادرش را به رنج افکنم .

(کنزالعمال ، ج 7، ص 601، حدیث 20455)

دورى از ایمان

قال الصادق - علیه السلام -:

من خلع جماعة المسلمین قدر شبر، خلع ربقة الایمان من عنقه ؛

کسى که به اندازه یک وجب از جماعت مسلمانان (عملا) دورى کند، ریسمان ایمان را از گردنش درآورده و به دور افکنده است .

(بحارالانوار، ج 88، ص 13)

ترک نماز جماعت بدون عذر

قال رسول الله - صلى الله علیه وآله -:

لاصلوة لمن لم یصل فى المسجد مع المسلمین الا من علة ؛

کسى که بدون عذرى در جماعت مسلمانها در مسجد شرکت نکند، نمازش ‍ پذیرفته نیست .

(وسائل الشیعه ج 3، ص 377)

نظم صفهاى جماعت

قال رسول الله - صلى الله علیه وآله -:

یا ایها الذین اقیموا صفوفکم و امسحوا بمناکبکم لئلایکون فیکم خلل ، و لا تخالفوا فیخالف الله بین قلوبکم الا و انى اراکم من خلفى ؛

رسول خدا (ص ) خطاب به جمعیتى فرمود: اى مردم صفهاى (نمازجماعت ) را منظم و مساوى کنید و دوش به دوش بایستید تا فاصله و جدایى میان شما نیفتد و نامرتب نباشید که خداوند دلهاى شما را از یکدیگر دور گرداند و بدانید که من شما را از پشت سر مى بینم که چگونه نظم را در صفهاى جماعت برقرار مى کنید.

(ثواب الاعمال ، ص 520)

نماز و وحدت اسلامى

قال الصادق - علیه السلام -:

من صلى معهم فى الصف الاول کان کمن صلى خلف رسول الله فى الصف الاول ؛

کسى که در صف اول نماز جماعت شرکت نماید، مانند آن است که در صف اول پشت سر پیامبر (ص ) نماز خوانده باشد.

(وسائل الشیعه ، ج 3، ص 381)

نماز به صورت نماز جماعت

قال الرضا - علیه السلام -:

الصلوة فى جماعة افضل ؛

نماز به صورت جماعت با فضیلت ترین است .

(جامع احادیث الشیعه ، ج 4، ص 450)

نماز جماعت پیامبران در بیت المقدس

ان رسول الله - صلى الله علیه وآله - قال :

اتیت بدابة ... فرکبت و معى جبرئیل - علیه السلام - فسرت ... ثم دخلت بیت المقدس فجمع لى الانبیاء - علیهم السلام - فقدمنى جبرئیل حتى اممتهم ؛

دابه اى (مرکبى آسمانى ) براى من آورده شد... و در حالى که جبرئیل (ع ) با من بود سوار شدیم و به سیر پرداختیم (سفر معراج را آغاز کردم )... سپس ‍ به بیت المقدس داخل شدم ، همه پیامبران (ع ) به خاطر من گرد آمده بودند، سپس جبرئیل مرا پیش فرستاد تا امامتشان را (در نماز) به عهده گیرم .

(الاحادیث القدسیه ، ج 1، ص 136)

پرخاش رسول خدا (ص )

قال الصادق - علیه السلام -:

صلى رسول الله - صلى الله علیه وآله - الفجر فلما انصرف اقبل بوجهه على اصحابه فسال عن اناس هل حضروا؟ فقالوا: لا یارسول الله ، فقال اغیب هم ؟ فقال : اما انه لیس من صلاة اشد على المنافقین من هذه الصلاة و العشاء؛

رسول خدا (ص ) روزى پس از اداى نماز صبح در مسجد رو به اصحاب کرده و از حال مردى که نامشان را یک به یک برد پرسید که آیا اینان به جماعت حاضر شده اند؟اصحاب عرض کردند: نه یا رسول الله . حضرت با تعجب پرسید آیا آیا غایبند؟ بعد فرمود: به راستى که هیچ نمازى بر منافقان از این نماز (صبح ) و نماز عشاء دشوارتر نخواهد بود.

(وسائل الشیعه ، ج 5، ص 378. ثواب الاعمال ، ص 275)

تاخیر نماز به خاطر جماعت

عن جمیل بن صالح انه سال ابا عبدالله - علیه السلام - ایهما افضل ؟یصلى الرجل لنفسه فى اول الوقت او یؤ خرها قلیلا و یصلى باهل مسجده اذا کان امامهم ؟ قال : یوخر و یصلى باهل مسجده اذا کان الامام ؛

جمیل بن صالح از امام صادق (ع ) سؤ ال کرد: کدام یک از این دو افضل است : انسان در اول وقت نمازش را بخواند یا مقدارى نماز را تاخیر بیندازد تا با اهل مسجد به جماعت نماز بخواند، زمانى که مسجد امام جماعت دارد؟ حضرت فرمود: نماز را به تاخیر بینداز، با اهل مسجد نماز بخوان ، زمانى که مسجد امام جماعت دارد.

(وسائل الشیعه ، ج 5، ص 388)

آفات بى میلى به مساجد

قال الصادق - علیه السلام -:

و من صلى فى بیته جماعة رغبة عن المساجد فلا صلاة له و لمن صلى معه الا من علة تمنع من المسجد؛

و هر کس از روى بى میلى به مساجد در خانه اش هرچند نماز جماعت بخواند براى او نمازى نخواهد بود و حتى براى کسانى که با او نماز خوانده اند، مگر آن که واقعا علتى مانع از حضور در مسجد بوده باشد.

(امالى طوسى ، ج 2، ص 307)

جبران و فوت تکبیراول

عن عبدالله بن مسعود - رحمه الله - انه فاتته تکبیرة الافتتاح یوما فاعتق رقبة و جاء الى النبى - صلى الله علیه وآله - فقال یا رسول الله فاتتنى تکبیرة الافتتاح یوما فاعتقت رقبة هل کنت مدرکا فضلها؟ فقال : لافقال ابن مسعود ثم اعتق اخرى هل کنت مدرکا فضلها؟ فقال : لایابن مسعود! و لو انفقت ما فى الارض جمیعا لم تکن مدرک فضلها؛

عبدالله بن مسعود روزى به تکبیر اول نماز جماعت نرسید و براى جبران فوت این ثواب یک بنده آزاد کرد، آمد خدمت رسول خدا (ص ) عرض کرد: یا رسول الله من به تکبیر اول نماز جماعت نرسیدم و جهت جبران یک بنده آزاد کردم . آیا با این کار آن ثواب فوت شده را درک خواهم کرد؟ حضرت فرمود: خیر، ابن مسعود گفت : یک بنده دیگر آزاد خواهم کرد آیا به ثواب فوت شده خواهم رسید؟ حضرت فرمودند: خیر، اى ابن مسعود اگر آن چه در زمین است در راه خدا انفاق کنى ثواب فوت شده را درک نخواهى کرد.

(مستدرک الوسائل ، ج 1، ص 488)

مداومت بر نماز جماعت

قال رسول الله - صلى الله علیه وآله -:

و من لزم جماعة المسلمین حرمت علیهم غیبته و ثبتت عدالته ؛

کسى که بر نماز جماعت مداومت داشته باشد، غیبت او بر مسلمانان حرام و عدالتش ثابت مى شود.

(وسائل الشیعه ، ج 5، ص 394)

 فضیلت نماز جماعت

قال رسول الله - صلى الله علیه وآله -:

صلاة الجماعة افضل من صلاة الفرد بخمس و عشرین درجة ؛

یک نماز که به جماعت برگزار گردد، برترى و فضیلت دارد بر بیست و پنج نماز فرادى .

(وسائل الشیعه ، ج 5، ص 374)

غیبت و قطع رابطه با تارک نماز جماعت

قال رسول الله - صلى الله علیه وآله -:

لاصلاة لمن لایصلى فى المسجد مع المسلمین الا من علة و لاغیبة لمن صلى فى بیته و رغب عن جماعتنا و من رغب عن جماعة المسلمین سقطت عدالته و وجب هجرانه ؛

کسى که بدون عذر موجهى با مسلمین در مسجد نماز جماعت نمى خواند نمازش کامل نیست ، و کسى که در منزلش نماز مى خواند و نسبت به جماعت مسلمین بى توجه است غیبتش جایز است و کسى که نسبت به جماعت مسلمین بى توجه است از عدالت ساقط است و واجب است دورى کردن از او.

(وسائل الشیعه ، ج 5، ص 394)

امام جماعت فکر مامومین

قال الصادق - علیه السلام -:

ینبغى للامام ان یکون صلاته صلاة اضعف من خلفه ؛

بر امام جماعت شایسته است که نمازش بر اساس نماز ضعیفترین مامومین خود باشد (نماز را در حال نماز جماعت طولانى نکند).

(من لایحضره الفقیه ، ص 381)

اهمیت نماز جماعت

قال رسول الله - صلى الله علیه وآله -:

الصلاة جماعة و لو على راس زج اذا سئلت عمن لایشهد الجماعة فقل : لا اعرفه ؛

نماز باید به صورت جماعت خوانده شود، ولو بر نوک تیز پیکان باشد، زمانى که از شما سؤ ال شد در مورد کسى که به جماعت حاضر نمى شود، بگویید او را نمى شناسیم .

تنظیم صفوف نماز جماعت

فى الروایة :

کان رسول الله - صلى الله علیه وآله - یسوى صفوفنا کانما یسوى بها القداح ؛

راوى مى گوید: رسول گرامى اسلام (ص ) وقت نماز جماعت آن چنان صفوف جماعت ما را منظم مى کرد که تو گویى کاسه ما را پهلوى هم مى چیند و منظم مى کند.

(جامع احادیث الشیعه ، ج 6، ص 470)

فضیلت دو رکعت نماز جماعت

قال الصادق - علیه السلام -:

ان الصلاة فى الجماعة تفضل على صلاة الفرد ثلاث و عشرین درجة تکون خمسا و عشرین صلاة ؛

(دو رکعت ) نماز جماعت فضیلت دارد بر نماز فرادى به بیست و سه درجه و بیست و پنج نماز محسوب مى شود.

(ثواب الاعمال ، ص 87)

فضیلت سمت راست

قال رسول الله - صلى الله علیه وآله -:

فضل میامن الصفوف على میاسرها کفضل صلوة الجماعة على صلوة الفرد؛

فضیلت سمت راست بر سمت چپ ، صفهاى جماعت همانند فضیلت نماز جماعت است بر نماز فرادى .

(جامع احادیث الشیعه ، ج 6، ص 465)

پاداش قدم برداشتن براى نماز جماعت

عن جعفر بن محمد عن ابائه - علیهم السلام -:

وفى وصیة النبى - صلى الله علیه وآله - لعلى - علیه السلام - قال ثلاث درجات منها المشى باللیل و النهار الى الجماعات ؛

رسول خدا (ص ) در وصیتى به على (ع ) فرمود: سه چیز موجب درجه و قرب به خداست یکى از آن سه چیز، روز و شب به طرف نماز جماعت قدم برداشتن است .

(وسائل الشیعه ، ج 5، ص 372)

 انتظار نماز جماعت کفاره گناهان

عن ابى الحسن - علیه السلام -:

انتظار الصلوة جماعة من جماعة الى جماعة کفارة کل ذنب ؛

انتظار نماز جماعت ، از نماز جماعتى تا نماز جماعتى دیگر، کفاره همه گناهان است .

(جامع احادیث الشیعه ، ج 6، ص 388)

محو گناه

ابا الحسن موسى بن جعفر علیهما السلام یحدث عن ابیه - علیه السلام - انه قال :

من اسبغ وضوئه فى بیته و تمشط و تطیب ثم مشى من بیته غیر مستعجل و علیه السکینة و الوقار الى مصلاة رغبة فى جماعة المسلمین لم یرفع قدما و لم یضع اخرى الا کتب له حسنة ، و محت عنه سیئة و رفعت له درجة فاذا ما دخل المسجد الى ان قال - علیه السلام - ثم افتتح الصلوة مع الامام جماعة الا وجبت له من الله المغفرة و الجنة من قبل ان یسلم الامام ؛

امام موسى بن جعفر (ع ) از پدر بزرگوارش نقل فرمود: کسى که در منزلش ‍ وضوى کامل بگیرد و مویش را شانه کند و خود را معطر نماید، سپس از خانه اش بدون عجله و با آرامش و وقار بیرون آید و به طرف محل نماز برود در حالى که میل به جماعت مسلمین دارد قدمى از زمین بر نمى دارد و نمى گذارد مگر این که یک حسنه برایش نوشته شود و یک گناه از او محو گردد و یک درجه به خدا نزدیک شود تا زمانى که داخل مسجد شود. تا اینکه فرمود: سپس نماز را با امام جماعت شروع کند از طرف خدا مغفره و بهشت بر او واجب مى شود قبل از اینکه امام سلام نماز را بدهد.

(جامع احادیث الشیعه ، ج 6، ص 387)

پاداش حرکت به سوى مسجد

قال رسول الله - صلى الله علیه وآله -:

و من مشى الى مسجد یطلب فیه الجماعة کان له بکل خطوة سبعون الف حسنة ، و یرفع له من الدرجات مثل ذلک ، فان مات و هو على ذلک و کل الله به سبعین الف ملک یعودونه فى قبره و یبشرونه و یونسونه فى وحدته و یستغفرون له حتى یبعث ؛

کسى که به قصد شرکت در نماز جماعت به سوى مسجد گام بر مى دارد، خداوند متعال در مقابل هرگامى که بر مى دارد، هفتاد هزار حسنه به او پاداش مى دهد و به همین میزان نیز درجات وى بالا خواهد رفت و اگر در چنین حالى بمیرد، خداوند متعال هفتاد هزار فرشته را مامور مى نماید تا در قبر به دیدار او رفته ، وى را بشارت دهند و در تنهایى قبر انیس او باشند و تا روز قیامت برایش طلب آمرزش کنند.

(وسائل الشیعه ، ج 5، ص 372)

برترى نماز جماعت در مسجد

وساله رجل فقال : ان لى مسجدا على باب دارى فایهما افضل اصلى فى منزلى فاطیل الصلاة او اصلى لهم و اخلف فکتب : صل بهم و احسن الصلاة و لاتثقل ؛

مردى از حضرت امام صادق (ع ) سؤ ال کرد: مسجدى در همسایگى من قرار دارد من در خانه (با انجام مستحبات ) و طولانى نماز بخوانم بهتر است یا در مسجد با جماعت (به طور مختصر) نماز بخوانم بهتر است ، امام در جواب نوشت : با جماعت نماز بخوان و از نماز فرادى طویل بپرهیز.

(وسائل الشیعه ، ج 5، ص 477)

کامل کننده نماز

قال رسول الله - صلى الله علیه وآله -:

سووا صفوفکم فان تسویة الصف تمام الصلاة ؛

صفهاى نماز جماعت ، را مساوى کنید، پس همانا که مساوى کردن صفها، کامل کننده نماز است .

(بحارالانوار، ج 88، ص 20)

ترک همسایگى مسجد

قال الصادق - علیه السلام -:

رفع الى امیرالمؤ منین - علیه السلام - بالکوفة ان قوما من جیران المسجد لایشهدون الصلاة جماعة فى المسجد فقال : لیحضرن معنا صلاتنا جماعة او لیتحولن و لایجاورونا و لانجاورهم ؛

به حضرت على (ع ) خبر دادند که در کوفه قومى هستند در همسایگى مسجد، که به جماعت مسلمین در مسجد حاضر نمى گردند امام فرمود: باید به جماعت ما و نماز با ما در مسجد حاضر شوند، و گرنه باید کوچ کنند و از همسایگى مسجد دور شوند و با ما همسایه نباشند و ما نیز با آنان مجاور نباشیم .

(بحارالانوار، ج 88، ص 13)

همسایه مسجد و حضور در نماز جماعت

قال الباقر - علیه السلام -:

لاصلاة لمن لایشهد الصلاة من جیران المسجد الامریض او مشغول ؛

کسى که همسایه مسجد است و به نماز (جماعت ) حاضر نمى شود نمازش ‍ کامل نیست ، مگر مریض باشد یا عذر موجهى داشته باشد.

(وسائل الشیعه ، ج 5، ص 375)

حضور در نماز جماعت با قصد پاک

قال رسول الله - صلى الله علیه وآله -:

من اتى الجماعة ایمانا و احتسابا استانف العمل ؛

کسى که در نماز جماعت با ایمان و قصد پاک و خشنودى خدا داخل شود، اعمال خود را از سر گیرد. (کنایه از این است که گناهان گذشته اش بخشیده مى شود.)

(ثواب الاعمال ، ص 87)

سبب ورود بهشت

قال الصادق - علیه السلام -:

من صلى عن یمین الامام اربعین یوما دخل الجنة ؛

کسى که سمت راست امام جماعت چهل روز نماز بخواند وارد بهشت مى شود.

(جامع احادیث ، ج 6، ص 465)

اخطار به همسایه مسجد

عن رسول الله - صلى الله علیه وآله -:

و ما منکم من احد یخرج من بیته متطهرا فیصلى الصلوة فى الجماعة مع المسلمین ثم یقعد ینتظر صلوة الاخرى الا و الملائکة تقول : اللهم اغفر له ، اللهم ارحمه ؛

وقتى شما از خانه خارج مى شوید، با طهارت باشید، و شرکت در جماعت با مسلمین بکنید، و انتظار نماز باشید، در این صورت ملائکه براى شما دعا مى کنند، خدایا او را بیامرز، خدایا بر او رحم کن .

(جامع احادیث ، ج 6، ص 387)

صفوف نماز جماعت ، مثل صفوف ملائکه

قال رسول الله - صلى الله علیه وآله -:

اما الجماعة صفوف امتى کصفوف الملائکة و الرکعة فى الجماعة اربع و عشرون رکعة ، کل رکعة احب الى الله - عز و جل - من عبادة اربعین سنة ؛

اما نماز جماعت ، به درستى که صفوف امت من ، مثل صفوف ملائکه است و یک رکعت نماز در جماعت بیست و چهار رکعت به حساب مى آید، که هر رکعتى محبوبتر است نزد خدا از عبادت چهل سال .

(وسائل الشیعه ، ج 5، ص 372)

صف اول و صف ملائکه

قال على - علیه السلام -:

افضل الصفوف اولها و هو صف الملائکة و افضل المقدم میا من الامام ؛

بهترین صفهاى نماز جماعت ، صف اول است ، و آن صف ملائکه است و بهترین جاى صف اول سمت راست امام است .

(بحارالانوار، ج 88، ص 18)

فضیلت یک رکعت

قال الرضا - علیه السلام -:

فضل الجماعة على الفرد بکل رکعة الفا رکعة ؛

فضیلت نماز جماعت بر نماز فرادى هریک رکعت برابر با دو هزار رکعت است .

(بحارالانوار، ج 88، ص 4)

نماز جماعت سبب ورود به بهشت

قال رسول الله - صلى الله علیه وآله -:

فما من مؤ من مشى الى الجماعة الا خلف الله علیه اهوال یوم القیامة ، ثم یامر به الى الجنة ؛

پس مؤ منى نیست که در راه نماز جماعت قدم بردارد مگر این که خداوند تبارک و تعالى ترس و هراس روز قیامت را براى او سبک مى گیرد، سپس او را امر مى کندبه ورود به بهشت .

(وسائل الشیعه ، ج 5، ص 372)

اقتداء به امام جماعت اهل ولایت

قال الرضا - علیه السلام -:

و لاتصلى خلف فاجر و لایقتدى الا باهل الولایة ؛

پشت سرآدم فاجر نماز نخوان ، اقتدافقط بر شخص اهل ولایت اهل بیت عصمت و طهارت جایز است .

(تحف العقول ، ص 308)

بهترین صفوف نماز جماعت

قال رسول الله - صلى الله علیه وآله -:

خیر صفوف الصلاة المقدم ، و لو یعلم الناس ما فى الصف الاول لم یصل الیه احد الا باستهام ؛

بهترین صفوف نماز جماعت صف اول است ، اگر مردم مى فهمیدند صف اول چقدر فضیلت دارد، (همه مردم در صف اول شرکت مى کردند) و در نتیجه با قید قرعه در صف اول نماز مى خواندند.

(بحارالانوار، ج 88، ص 18)

استجابت دعا

قال رسول الله - صلى الله علیه وآله -:

ان الله یستحیى من عبده اذا صلى فى جماعة ثم ساله حاجة ان ینصرف حتى یقضیها؛

زمانى بنده اى نمازش را به جماعت بخواند، خداوند از او حیاء مى کند، و هنگامى که از او طلب حاجت کرد، منصرف نشود ؛ مگر اینکه حاجتش را برآورد.

(بحارالانوار، ج 88، ص 4)

اقتداء به امام جماعت عادل

قال رسول الله - صلى الله علیه وآله -:

اذا کان العبد خلف الامام کتب الله له مائة الف الف و عشرین درجة ؛

هرگاه بنده خدا پشت امام عادل به نماز بایستد براى او صد هزار هزار و بیست درجه خداوند ثواب منظور مى کند.

(جامع احادیث الشیعه ، ج 6، ص 386)

محافظت بر صف اول

قال رسول الله - صلى الله علیه وآله - :

و من حافظ على الصف الاول و التکبیره الاولى لایوذى مسلما اعطاه الله من الاجر ما یعطى الموذنون فى الدنیا و الاخرة ؛

کسى که محافظت و مداومت بر صف اول و تکبیر اول نماید، و مسلمانى را اذیت نکند، خداوند به او اجرى معادل اجرى که موذن در دنیا و آخرت دریافت مى کند عطا خواهد کرد.

(وسائل الشیعه ، ج 5، ص 387)

تنظیم صفوف نماز جماعت

قال على - علیه السلام -:

سدوا فرج الصفوف و من استطاع ان یتم الصف الاول او الذى یلیه فلیفعل ذلک فان ذلک احب الى نبیکم و اتموا الصفوف فان الله و ملائکته یصلون على الذین یتمون الصفوف ؛

صفوف نماز جماعت ، که خالى است آن را پرکنید، و هرکس که قدرت دارد بر این که صف اول را تمام کند یا پهلوى صف اول را پر کند این کار را انجام دهد پس به درستى که این کار نزد پیامبر اسلام محبوب است و تمام کنید صفهاى (نماز جماعت ) را ناقص نگذارید، پس به درستى که خدا و ملائکه درود مى فرستند بر آنان که صفوف را تکمیل کند.

(جامع احادیث الشیعه ، ج 6، ص 474)

اقتداء به سه گروه ممنوع است

قال الصادق - علیه السلام -:

ثلاثة لایصلى خلفهم : المجهول ، و الغالى و ان کان یقول بقولک ، و المجاهر بالفسق و ان کان مقتصدا؛

پشت سر سه گروه نماز نخوان (اقتداء نکن ):

1 - پشت سر شخص ناشناخته .

2 - مرد غلو کننده ، هرچند که امامى و هم عقیده تو باشد.

3 - شخص متظاهر به فسق و گناه ، اگر چه مردى میانه رو و معقول باشد.

(خصال صدوق ، ص 154)

آفات بى نظمى در نماز جماعت

قال الباقر - علیه السلام -:

ینبغى للصفوف ان تکون تامة متواصلة بعضها الى بعض ، و یکون بین کل صفین قدر مسقط جسد الانسان اذا سجد؛

سزاوار است که صفها کامل و به هم پیوسته باشند، و میان دو صف فاصله به اندازه اى باشد که یک انسان بتواند سجده کند و اگر در نماز جماعت فاصله دو صف جلو و عقب کمتر از این باشد، چنین نمازى ، نماز کامل و درستى نیست .

(دعائم الاسلام ، ج 1، ص 155)

فضیلت صف اول بر صف دوم

قال رسول الله - صلى الله علیه وآله -:

فضل الصف الاول على الثانى کفضلى على امتى ؛

فضیلت صف اول بر صف دوم (نماز جماعت ) مثل فضیلت من است بر امتم .

(جامع احادیث الشیعه ، ج 6، ص 465)

تاثیر تکبیر اول

قال رسول الله - صلى الله علیه وآله -:

من ادرک التکبیرة الاولى اربعین یوما فى خمس صلوات کتب له براءة من النار و برائة من النفاق ؛

کسى تکبیر اول نماز پنجگانه را در نماز جماعت چهل روز درک کند، براى او آزادى از آتش جهنم و آزادى از نفاق نوشته مى شود.

(مستدرک الوسائل ، ج 1، ص 488)

مانع اقتدا به مامومین

قال الصادق - علیه السلام -:

من قال بالجسم فلا تعطوه شیئا من الزکاة و لاتصلوا خلفه ؛

هرکس قائل به جسمانیت خدا باشد از زکات چیزى به او ندهید و در پشت سرش نماز نخوانید.

(من لایحضره الفقیه ، ج 1، ص 379)

توجه رسول خدا (ص ) به نماز جماعت

قال رسول الله - صلى الله علیه وآله -:

اقیموا صفوفکم ، فانى اریکم من خلفى کما اریکم من قدامى و من بین یدى و لاتخالفوا فیخالف الله بین قلوبکم ؛

صفهاى نماز را مرتب کنید، پس همانا من شما را از پشت سر مى بینم ، همان طور شما را از جلو مى بینم ، و بین صفهاى خود جدایى و فاصله نیندازید، که خدا بین قلبهاى شما جدایى مى اندازد.

(جامع احادیث الشیعه ، ج 6، ص 468)

آفات بى نظمى در نماز جماعت

عن ابن مسعود قال :

کان رسول الله - صلى الله علیه وآله - یمسح منا کبنا فى الصلوة و یقول : استووا و لاتختلفوا فتختلف قلوبکم ؛

رسول خدا (ص ) شانه هاى نمازگزار را در نماز جماعت مى گرفت و منظم مى کرد، و مى فرمود: مساوى و منظم باشید، نامنظم و جدا از هم نباشید که قلبهاى شما از همدیگر جدا مى شود.

(جامع احادیث الشیعه ، ج 6، ص 470)

فضیلت تکبیراول

قال رسول الله - صلى الله علیه وآله -:

التکبیرة الاولى مع الامام خیر من الدنیا و ما فیها؛

تکبیر اول نماز را با امام جماعت گفتن بهتر است از دنیا و آن چه در آن است .

(مستدرک الوسائل ، ج 1، ص 488. بحارالانوار، ج 88، ص 15)

خروج بدون علت از مسجد

قال رسول الله - صلى الله علیه وآله -:

من سمع النداء فى المسجد فخرج منه من غیر علة فهو منافق الا ان یرید الرجوع الیه ؛

کسى که بانگ نماز را در مسجد بشنود و بدون علت از آن جا خارج شود، منافق است ،مگر آن که قصد بازگشت به آن جا را داشته باشد.

(بحارالانوار، ج 88، ص 9)

نمازهاى پنجگانه با جماعت

قال رسول الله - صلى الله علیه وآله -:

من صلى الخمس فى الجماعة و حافظ على الجمعة فقد اکتال الاجر بالمکیال الاوفى و قال تعالى : ((ثم یجزیه الجزاء الاوفى )) ؛

کسى که نماز پنج وقت خود را به جماعت بخواند و به نماز جمعه حاضر شود، پس به تحقیق اجر خود را به حد کافى دریافت کرده است . سپس ‍ رسول خدا (ص ) این آیه کریمه را تلاوت فرمود: ((پس جزا داده شود بر آن ، جزاى کاملتر)).

(جامع احادیث الشیعه ، ج 6، ص 386)

محرومیت از امور اجتماعى

عن امیرالمؤ منین - علیه السلام -:

بلغه ان قوما لایحضرون الصلاة فى المسجد فخطب فقال : ان قوما لا یحضرون الصلاة معنا فى مساجدنا فلایواکلونا و لایشاربونا و لایشاورونا و لایناکحونا و لایاخذوا من فیئنا شیئا او یحضروا معنا صلاتنا جماعة ؛

به امیرالمؤ منین على (ع ) خبر رسید که گروهى براى نماز در مسجد حاضر نمى شوند. حضرت خطبه اى خواندو در آن خطبه چنین فرمود: به درستى که گروهى براى نماز در مساجد ما حاضر نمى شوند پس با ما هم ، نه غذا بخورند، نه آب بیاشامند و نه مشورت کنند و نه از ما (زن ) بگیرند و از غنایم ما چیزى اخذ نکنند، تا این که در نماز جماعت با ما حاضر شوند.

(بحارالانوار، ج 88، ص 14)

مقدار نماز جماعت

قال على - علیه السلام -:

و اذا قمت فى صلاتک للناس ، فلا تکونن منفرا و لامضیعا فان فى الناس من به العلة و له الحاجة ؛

و هنگامى که به نماز جماعت براى مردم مى ایستى باید نمازت نه نفرت آور و نه تضییع کننده باشد (نه آن قدر آن را طول بده که موجب تنفر مامومین شود و نه آن قدر سریع که نماز را ضایع کنى ) چرا که در بین مردمى که با تو به نماز ایستاده اند، هم بیمار وجود دارد و هم افراد حاجتمند هست .

(نهج البلاغه ، نامه 52)

بهترین جاى صف اول

قال الرضا - علیه السلام -:

و ان کنت خلف الامام فلا تقوم فى الثانى ان وجدت فى الاول موضعا؛

اگر مى خواهى در پشت امام جماعت قرار بگیرى ، تا زمانى که در صف اول جاى خالى براى تو هست در صف دوم قرار نگیر.

(مستدرک الوسائل ، ج 1، ص 490)

مورد شفیع امام جماعت

قال رسول الله - صلى الله علیه وآله -:

ان امامک شفیعک الى الله - عز و جل - فلا تجعل شفیعک سفیها و لا فاسقا؛

همانا امام و پیشنماز تو، شفیع و واسطه تو به درگاه با عظمت الهى است ، پس هرگز کسى را که فاسد و بى خرد است وسیله و شفیع خود به درگاه الهى قرار مده .

(وسائل الشیعه ، ج 5، ص 492)

اولین نماز جماعت

قال الصادق - علیه السلام -:

اول جماعة کانت ان رسول الله - صلى الله علیه وآله - کان یصلى و امیرالمؤ منین على بن ابى طالب - علیه السلام - معه ؛

نخستین جماعتى که برگزار شد، روزى بود که رسول خدا (ص ) داشت نماز مى خواند و على بن ابیطالب امیرالمؤ منین (ع ) همراه آن حضرت بود.

(وسائل الشیعه ، ج 5، ص 373)

سفارش رسول خدا (ص ) در مقدار نماز جماعت

قال على - علیه السلام -:

و قد سالت رسول الله - صلى الله علیه وآله - حین وجهنى الى الیمن کیف اصلى بهم ؟فقال : صل بهم کصلاة اضعفهم ، و کن بالمؤ منین رحیما؛

من از رسول خدا (ص ) به هنگامى که مرا به سوى ((یمن )) فرستاد، پرسیدم ، چگونه با آنان نماز بخوانم ؟ آن حضرت در پاسخم فرمود: ((نمازى بخوان همچون نمازى که ناتوان ترین آن ها مى خواند و نسبت به مؤ منان رحیم و مهربان باش )).

(نهج البلاغه ، نامه 52)

شفاعت کننده

قال رسول الله - صلى الله علیه وآله -:

ان الله وعد ان یدخل الجنة ثلاثة نفور بغیر حساب و یشفع کل واحد منهم فى ثمانین الفا، المؤ ذن و الامام ، و رجل یتوضا ثم یدخل المسجد فیصلى فى الجماعة ؛

همانا خداوند به سه گروه وعده داد، بدون حساب وارد بهشت شوند، و هر یک از این سه گروه (روز قیامت ) مى توانند هشتاد هزار نفر را شفاعت کنند و آن ها عبارتند از:

1 - موذن .

2 - امام جماعت .

3 - کسى که وضو بگیرد، سپس داخل مسجد شود و نماز را به جماعت به جا آورد.

(مستدرک الوسائل ، ج 1، ص 488)